Zrzeczenie się spadku po wujku

Sposoby dziedziczenia spadku

W pierwszej kolejności należy wskazać na krąg osób uprawnionych do dziedziczenia. Jednym ze sposób rozporządzenia majątkiem na wypadek śmierci jest sporządzenie testamentu. Zgodnie bowiem z art. 941 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r., poz. 1360) rozporządzić majątkiem na wypadek śmierci można jedynie przez testament. Wówczas osoba wskazała w testamencie jako spadkobierca, gdy przyjmie spadek w Państwa sytuacji dziedziczy również zadłużenie. W przypadku, gdy zmarły nie pozostawił testamentu, to następuje dziedziczenie ustawowe. Zgodnie z art. 931 § 1 „w pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku”. W przypadku braku zstępnych (czyli dzieci) spadkodawcy powołani są do spadku z ustawy jego małżonek i rodzice (art. 932 § 1). W braku zstępnych i małżonka spadkodawcy cały spadek przypada jego rodzicom w częściach równych (art. 932 § 3). Jeżeli chodzi o dojście do dziedziczenia rodzeństwa spadkodawcy, czyli tak jak wskazanej przez Panią sytuacji Pani mamy po śmierci jej brata, to następuje to wówczas, gdy jedno z rodziców spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział 2 spadku, który by mu przypadał, przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych (art. 932 § 4).

Przyjęcie bądź odrzucenie spadku

Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Natomiast brak oświadczenia spadkobiercy w tym terminie jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza (art. 1015). W przypadku odrzucenia spadku ważne jest, aby następowało to według kolejności osób uprawnionych do dziedziczenia, tj. najpierw odrzucają dzieci i małżonek spadkodawcy, potem rodzice spadkodawcy (jeżeli żyją), a dopiero potem rodzeństwo. W przypadku odrzucenia spadku przez Pani mamę przed odrzuceniem go przez córkę zmarłego wujka, takie oświadczenie będzie nieskuteczne, tj. nie wywoła zamierzonych skutków prawnych. W tym miejscu warto jest wskazać na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 19 października 2018 r. sygn. akt. III CZP 36/18, zgodnie z którym: „złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku przez osobę, w stosunku do której nie rozpoczął jeszcze bieg terminu określony w art. 1015 § 1 k.c., jest bezskuteczne”.

Wniosek o informację z sądu

W opisie stanu faktycznego wskazała Pani, że nie macie z córką zmarłego wujka kontaktu. W takiej sytuacji proponuję, aby przed upływem terminu 6 miesięcznego od śmierci wujka złożyć pisemne zapytanie do sądu spadku, tj. do sądu rejonowego właściwego ze względu na ostatnie miejsce zwykłego pobytu wujka (czyli tam gdzie przebywał przed śmiercią), czy sąd ma informacje o odrzuceniu spadku przez córkę zmarłego. Zgodnie bowiem z art. 628 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2021 r., poz. 1805) do czynności w postępowaniu spadkowym, które należą do zakresu działania sądów, wyłącznie właściwy jest sąd ostatniego miejsca zwykłego pobytu spadkodawcy, a jeżeli jego miejsca zwykłego pobytu w Polsce nie da się ustalić, sąd miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część (sąd spadku). W braku powyższych podstaw sądem spadku jest sąd rejonowy dla m.st. Warszawy. W przypadku uzyskania informacji od sądu, że takie oświadczenie zostało złożone, biegnie dla Pani mamy (w przypadku braku małżonka wujka oraz jego rodziców) termin 6-miesięczny na odrzucenie spadku, gdyż od momentu uzyskania pisma z sądu Pani mama dowiedziała się o tytule swojego powołania.

Postępowanie wszczęte przez wierzyciela

W przypadku, gdy postępowanie spadkowe będzie wszczęte na wniosek wierzyciela wujka, to sąd będzie ustał poszczególnych spadkobierców. Wówczas Pani mama może otrzymać odpis wniosku z sądu w przedmiocie stwierdzenia nabycia spadku. Przy braku wcześniejszej informacji o odrzuceniu spadku przez powołanych do dziedziczenia w bliższej kolejności termin na odrzucenie spadku będzie biegł od daty otrzymania takiego wniosku. Zgodnie z art. 643 o przyjęciu lub odrzuceniu spadku zawiadamia się wszystkie osoby, które według oświadczenia i przedstawionych dokumentów są powołane do dziedziczenia, choćby w dalszej kolejności.

Zawiadomienia dla kolejnych spadkobierców

Osoba, która składa oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, powinna wskazać również wszystkie wiadome osoby należące do kręgu spadkobierców ustawowych. Zatem w oświadczeniu o odrzuceniu spadku po wujku powinna znaleźć się informacja o Pani mamie. Wówczas sąd zawiadomi o odrzuceniu spadku. Natomiast w przypadku, gdy córka zmarłego wujka nie poda takiej informacji, to przy braku prowadzenia postępowania spadkowego w tym przedmiocie mama nie zostanie zawiadomiona. Niezależnie od powyższego proszę pamiętać o terminie obowiązującym Pani mamę na odrzucenie spadku tj. 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedziała się, że dziedziczy spadek po swoim bracie. Najlepiej zachować dowód wskazujący na dzień, w którym Pani mama dowiedziała się o tym, że dziedziczy, np. pismo z sądu wraz z kopertą oraz odnotowaną datą otrzymania korespondencji. Od momentu, gdy Pani mama odrzuci spadek, do złożenia takiego oświadczenia jest uprawniona Pani i mąż mamy. Macie Państwo na to 6 miesięcy od dnia odrzucenia spadku przez mamę.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 19 października 2018 r. sygn. akt. III CZP 36/18

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.