Sądowe stwierdzenie nabycia spadku po cioci

Dziedziczenie spadku po zmarłej ciotce

W pierwszej kolejności wskazać należy, że zgodnie z art. 941 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2023 r., poz. 1610), zwaną dalej w skrócie K.c. lub Kodeksem cywilnym, rozporządzić majątkiem na wypadek śmierci można jedynie przez testament. W przypadku niesporządzenia testamentu spadek przechodzi na spadkobierców zgodnie z tzw. dziedziczeniem ustawowym, czyli określoną w przepisach od art. 931 do art. 940 K.c. regułą dziedziczenia.

Zgodnie z art. 922 § 1 K.c. „prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów prawa”. Zgodnie z art. 931 § 1 K.c. „W pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku”. Natomiast w przypadku braku zstępnych spadkodawcy powołani są do spadku z ustawy jego małżonek oraz rodzice (art. 932 § 1 K.c.).

Jeżeli jedno z rodziców spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych (art. 932 § 4 K.c.). Jeżeli którekolwiek z rodzeństwa spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, pozostawiając zstępnych, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym. Podział tego udziału następuje według zasad, które dotyczą podziału między dalszych zstępnych spadkodawcy.

Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku

W Pani przypadku pozostawienie testamentu determinuje nam kwestie osoby, która jest uprawniona do dziedziczenia po zmarłej cioci jako spadkobierca testamentowy. Natomiast krąg osób, które powinny wziąć udział w postępowaniu sądowym, jest określony właśnie w przepisach dotyczących dziedziczenia ustawowego.

Zatem osoba, która występuje z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku, jest wnioskodawcą, to ona składa pismo wszczynające postępowanie. Natomiast pozostałe osoby, które powinny być brane pod uwagę z uwagi na obowiązujące przepisy prawa w zakresie dziedziczenia, są uczestnikami postępowania, tj. należy wskazać ich imię, nazwisko oraz adres. W opisanej przez Panią sprawie będzie Pani wnioskodawcą, natomiast Pani ciocia, Pani siostry oraz córka zmarłego brata będą uczestnikami postępowania. Musi Pani podać ich imiona, nazwiska oraz adresy.

Jeżeli chodzi o dokumenty, które należy złożyć wraz z wnioskiem, to są to:

• odpis skrócony aktu zgonu zmarłych, po których ustalamy dziedziczenie;
• odpisy skrócone aktu urodzenia/małżeństwa osób, które dziedziczą po określonych zmarłych, tak aby wykazywały pokrewieństwo pomiędzy zmarłymi a osobami, które są w kręgu osób uprawnionych do dziedziczenia. Wniosek o wydanie odpisu takiego aktu składa się do urzędu stanu cywilnego, wskazując na interes prawny, tj. przeprowadzenie postępowania spadkowego. W przypadku odmowy wydania takich dokumentów przez urząd pismo to dołącza się do wniosku o stwierdzenie nabycia spadku i wówczas to sąd zobowiązuje urząd stanu cywilnego do przesłania tychże dokumentów (trzeba wykazać osoby zmarłe oraz ich spadkobierców);
• oryginał testamentu.

Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku składa się do sądu powszechnego właściwego według ostatniego miejsca zwykłego pobytu zmarłego, np. jeżeli zmarły mieszkał w Krakowie, a przed śmiercią przebywał w domu opieki we Wrocławiu (nie był to pobyt krótkotrwały trwający np. tydzień), to sądem właściwym będzie sąd we Wrocławiu.

Stwierdzenie nabycia spadku przed sądem lub u notariusza

Stwierdzenie nabycia spadku może być dokonane także u notariusza. W takiej sytuacji sporządzany jest akt poświadczenia dziedziczenia; warunkiem jego sporządzenia jest to, aby w kancelarii notarialnej stawili się wszyscy spadkobiercy po danych osobach.

Jeżeli chodzi o kwestie wynagrodzenia notariusza, to jest to kwestia taksy notarialnej. Jej maksymalna wysokość została określona w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej (Dz.U. z 2020 r., poz. 1473). Zgodnie z art. 10a § 1 przedmiotowego rozporządzenia „Za sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia ustawowego lub testamentowego, uzupełniającego aktu poświadczenia dziedziczenia w zakresie spadkobierców dziedziczących gospodarstwo rolne maksymalna stawka wynosi 50 zł”. Natomiast zgodnie z § 2 „Za sporządzenie protokołu dziedziczenia maksymalna stawka wynosi 100 zł”.

W przypadku skierowania wniosku do sądu uczestnicy postępowania otrzymają odpis Pani wniosku o stwierdzenie nabycia spadku oraz zostaną wezwani przez sąd do ustosunkowania się do odpowiedzi na ten wniosek, tj. wskazanie, czy kwestionują testament, czy wiedzą, aby były sporządzone inne testamenty przez zmarłą ciocię, czy są w posiadaniu tych innych testamentów. Ważne, żeby osoby te odebrały wniosek oraz ustosunkowały się do niego, w przypadku niekwestionowania testamentu oraz uznania wniosku osoby te nie będą musiały stawić się do sądu. Warto wnioskować o możliwość pisemnego zajęcia stanowiska.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.