• Data: 2025-01-07 • Autor: Tomasz Krupiński
Mojej żonie brat zmarł. Miał trochę oszczędności i też duży dług. Bliska rodzina się zrzekła i spadek przechodzi na dalszych krewnych. Czy można to powstrzymać, żeby nie szło na dalszą rodzinę? Czy ja mogę spłacić ten dług, żeby zakończyć tę sprawę, jeżeli nie jestem rodziną?
Sprawę spadkową po zmarłym zakończy jedynie przyjęcie spadku przez któregoś z jego krewnych. Oczywiście rodzina może dalej spadek odrzucać, jednakże dopiero w razie braku możliwości ustalenia uprawnionych , spadek przypada gminie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy jako spadkobiercy ustawowemu. Jeżeli ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy w Rzeczypospolitej Polskiej nie da się ustalić albo ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy znajdowało się za granicą, spadek przypada Skarbowi Państwa jako spadkobiercy ustawowemu.
Oczywiście może Pan spłacić dług. Podstawę prawną stanowią przepisy Kodeksu cywilnego (K.c.) w szczególności art. 356 § 2 K.c. Wierzyciel nie może odmówić przyjęcia świadczenia pieniężnego od osoby, która nie jest dłużnikiem, niezależnie od tego, czy dłużnik wyraża zgodę na jej działanie i czy w ogóle o nim wie, o ile roszczenie wierzyciela o zapłatę jest wymagalne (a zatem nadszedł termin, w którym świadczenie miało zostać spełnione; zob. w tym zakresie odnoszącą się do świadczenia alimentacyjnego uchwałę SN(7) z 24.5.1990 r., III CZP 21/90, OSNCP 1990, Nr 10-11, poz. 128; wyr. SA w Warszawie z 23.10.2017 r., V ACa 914/17, Legalis, w którym sąd ten stwierdził m.in., że skutkiem takiego spełnienia świadczenia jest wykonanie obowiązku wobec wierzyciela i ewentualne nabycie wierzytelności przez osobę trzecią na podstawie art. 518 § 1 K.c.; wyr. SA w Warszawie z 18.5.2018 r., V ACa 1329/17, Legalis) Niezależnie od powyższego wierzyciel ma obowiązek przyjęcia świadczenia osoby trzeciej, które nie jest świadczeniem osobistym ani wymagalnym świadczeniem pieniężnym w przypadku, gdy nie pogarsza to jego sytuacji prawnej (np. nie pozbawia go roszczeń względem dłużnika z tytułu nienależytego wykonania zobowiązania, w tym np. z perspektywy art. 474 K.c.) ani także nie naraża tego wierzyciela na konieczność zwrotu osobie trzeciej otrzymanego świadczenia jako nienależnego. Dotyczy to przypadków, w których osoba trzecia ma upoważnienie do działania za dłużnika, a działanie tej osoby jest pod względem skutków prawnych równoznaczne z działaniem samego dłużnika, tj. wywiera skutki w obszarze jego praw (zob. szerzej E. Płonka, Obowiązek, s. 108 i n., a także powołana tam literatura). Jeżeli osoba trzecia działa we własnym imieniu, wierzyciel nie ma obowiązku przyjmować spełnianego przez nią świadczenia (zob. w tym zakresie w szczególności wyr. SA w Warszawie z 18.5.2018 r., V ACa 1329/17, Legalis). Przyjęcie tego świadczenia doprowadzi natomiast do wygaśnięcia zobowiązania. W świetle art. 474 K.c. za wadliwość tak spełnionego świadczenia dłużnik może nie ponosić odpowiedzialności.
Reasumując, może Pan dług spłacić, a wierzyciel nie może odmówić przyjęcia tej spłaty. Skutkiem takiej spłaty będzie umorzenie zaległości i zwolnienie pozostałych dłużników (spadkobierców) z długu.
Spłata długu przez małżonka osoby odrzucającej spadek
Mąż zmarłej kobiety, która odrzuciła spadek po swoim bracie z powodu dużych długów, postanowił spłacić zobowiązania z własnych środków. Dzięki temu dalsza rodzina nie musiała przyjmować spadku ani zmagać się z procedurą odrzucania go. Wierzyciel przyjął spłatę, co zakończyło sprawę spadkową.
Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza przez dalszego członka rodziny
Kuzyn zmarłego, który był dalszym krewnym, przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza, aby uniknąć odrzucania spadku przez kolejne osoby. Dzięki temu jego odpowiedzialność ograniczyła się tylko do wartości aktywów w spadku, a reszta długu została umorzona przez wierzyciela z powodu braku możliwości jego pokrycia.
Zrzeczenie się spadku na rzecz gminy
Bliska rodzina i dalsi krewni odrzucili spadek po osobie zmarłej z powodu dużego długu. Ostatecznie, po wyczerpaniu możliwości przekazywania spadku kolejnym spadkobiercom, został on przekazany gminie. Gmina jako ostateczny spadkobierca przejęła zarówno aktywa, jak i długi, co uwolniło rodzinę od dalszego postępowania spadkowego.
Odrzucenie spadku przez bliską rodzinę może prowadzić do przejęcia zobowiązań przez dalszych krewnych, co często wywołuje problemy. W artykule omówiono sposoby, aby temu zapobiec, w tym możliwość spłaty długu przez osobę trzecią, przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza lub ostateczne przekazanie spadku gminie. Dzięki odpowiednim działaniom można skutecznie zamknąć sprawę spadkową i uniknąć dalszych komplikacji.
Potrzebujesz porady prawnej lub pomocy w sporządzeniu pisma? Opisz swój problem w formularzu pod artykułem, a my zajmiemy się resztą!
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 24 maja 1990 r., III CZP 21/90
3. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 23 października 2017 r., V ACa 914/17
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
