Odrzucenie spadku po zmarłym żonatym bracie

„Art. 1012. Spadkobierca może bądź przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić.”

„Art. 1015. § 1. Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania.

§ 2. Brak oświadczenia spadkobiercy w powyższym terminie jest jednoznaczny z prostym przyjęciem spadku. Jednakże gdy spadkobiercą jest osoba nie mająca pełnej zdolności do czynności prawnych albo osoba, co do której istnieje podstawa do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia, albo osoba prawna, brak oświadczenia spadkobiercy w terminie jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.”

Nabycie spadku jest uzależnione od woli spadkobiercy. Spadkobierca bowiem może przyjąć spadek również z ograniczeniem odpowiedzialności za długi spadkowe tylko do wartości ustalonego w spisie inwentarza stanu czynnego spadku (art. 1012, art. 1031 § 2 K.c.), bądź też – ze skutkiem, jak gdyby nie dożył chwili otwarcia spadku (art. 925, art. 1020 K.c.) – odrzucić spadek. Do przejawienia woli w tym przedmiocie prawodawca jednak zakreślił termin sześciu miesięcy liczony od chwili, w której dany spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania do dziedziczenia (art. 112, art. 1015 § 1 K.c.). Oświadczenie złożone ustnie lub na piśmie z podpisem urzędowo poświadczonym (art. 73 § 2, art. 1018 § 3 K.c.) w tym terminie przed sądem lub państwowym biurem notarialnym oznacza definitywne – zgodnie z jego wolą – nabycie spadku w chwili jego otwarcia przez danego spadkobiercę.

Konsekwencje niezłożenia oświadczenia o przyjęciu bądź odrzuceniu spadku w ustawowym terminie

Niezłożenie przed upływem terminu określonego w § 1 art. 1015 K.c. oświadczenia jest zwykle traktowane (art. 1015 § 2 zd. 2, art. 1023 K.c.) jako jednoznaczne z prostym przyjęciem spadku (art. 1015 § 2 zd. 1 K.c.). Istotne znaczenie więc ma wyjaśnienie, od jakiej chwili rozpoczyna dla danego spadkobiercy swój bieg sześciomiesięczny termin do przyjęcia lub odrzucenia spadku.

Początkiem terminu, o jakim mowa w § 1 art. 1015 K.c., jest dzień, w którym dany spadkobierca dowiedział się o tytule powołania do spadku (art. 926 K.c.). W poszczególnych sytuacjach jednak ta data może się kształtować odmiennie. Dla spadkobiercy ustawowego dzień ten jest zwykle tożsamy z dniem dowiedzenia się przezeń o śmierci spadkodawcy (art. 924, 925 K.c.), gdy już wówczas nieobca mu była znajomość stosunków rodzinnych – na których opiera się powołanie go w określonej kolejności do dziedziczenia z ustawy (art. 931 i nast. K.c.).

Rozpoczęcie biegu terminu na odrzucenie spadku

Jeżeli taki spadkobierca wiedział o istnieniu innych osób, które wyłączają go od dziedziczenia z ustawy, to omawiany termin do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku rozpocznie się później, to jest od dnia, w którym dowiedział się o uznaniu za niegodnego dziedziczenia spadkobiercy wyłączającego (art. 928 § 1 K.c.), czy też od dnia, w którym osoba mająca silniejsze od niego prawa spadkowe odrzuciła spadek (art. 1020 K.c.).

Rozumiem, że brat miał jeszcze dzieci. Jeśli jednak nie, to sąd może liczyć termin na odrzucenie spadku od dnia śmierci brata, bowiem razem z małżonką brata jest Pani powołana do spadku.

W innym przypadku od momentu otrzymania wiadomości o odrzuceniu spadku przez żonę brata, w ciągu 6 miesięcy powinna Pani złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku lub przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza, jeśli brat miał jakieś dobra materialne – będzie Pani dziedziczyć tylko do wysokości wartości tych dodatnich składników masy spadkowej.

W przypadku odrzucenia przez Panią spadku dochodzą do spadku Pani spadkobiercy, więc oni też muszą odrzucić spadek. A w przypadku małoletnich dzieci konieczna jest zgoda sądu rodzinnego.

Przykłady

Odrzucenie spadku po bracie ze względu na długi

Sytuacja: Po śmierci brata, Janina dowiedziała się, że zostawił on znaczne długi bankowe oraz nieuregulowane zobowiązania podatkowe. Chociaż brat był kawalerem, Janina jako jego najbliższa rodzina ustawowo, musiała zdecydować, czy przyjąć spadek.

Decyzja: Janina, po konsultacji z prawnikiem, postanowiła odrzucić spadek. Złożyła odpowiednie oświadczenie w sądzie, aby uniknąć przejęcia długów brata, które przewyższały wartość jego majątku.

Konsekwencje: Odrzucenie spadku przez Janinę oznaczało, że spadek przeszedł dalej do kolejnych spadkobierców ustawowych, czyli do jej dzieci. Musiała ich poinformować o konieczności podjęcia podobnej decyzji, aby również uniknęli odpowiedzialności za długi.

Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza

Sytuacja: Krystian, po śmierci żonatego brata, stanął przed decyzją dotyczącą dziedziczenia. Brat zostawił mieszkanie oraz kilka kredytów.

Decyzja: Krystian, aby zabezpieczyć własne interesy finansowe, zdecydował się na przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Pozwoliło mu to na odpowiedzialność za długi tylko do wysokości wartości nabytych aktywów.

Konsekwencje: Krystian zlecił wykonanie spisu inwentarza majątku brata, co umożliwiło mu dokładne określenie wartości aktywów i zobowiązań. Proces ten zaangażował notariusza i wymagał dodatkowych kosztów, ale zapewnił ochronę przed nieprzewidzianymi długami.

Automatyczne przyjęcie spadku przez brak deklaracji

Sytuacja: Małgorzata, która była siostrą zmarłego, nie złożyła w terminie oświadczenia o odrzuceniu lub przyjęciu spadku, nie zdając sobie sprawy z istniejącego terminu.

Decyzja: Brak jej aktywnego działania skutkował tym, że zgodnie z prawem przyjęła spadek w sposób prosty.

Konsekwencje: Małgorzata stała się odpowiedzialna za wszystkie długi brata, co znacząco wpłynęło na jej sytuację finansową, gdyż długi te znacznie przewyższały wartość pozostawionego przez brata majątku. Doprowadziło to do konieczności zajęcia się sprawami sądowymi i finansowymi, które mogły zostać uniknięte.

Podsumowanie

Odrzucenie spadku może okazać się konieczne, gdy dziedziczenie wiąże się z przejęciem znaczących długów zmarłego. W artykule przedstawiono praktyczne przykłady decyzji o odrzuceniu spadku lub jego przyjęciu z dobrodziejstwem inwentarza, podkreślając istotność terminów i procedur prawnych. Dzięki tym informacjom spadkobiercy mogą lepiej zrozumieć swoje prawa i obowiązki, a także potencjalne konsekwencje swoich decyzji w kontekście finansowym i prawnym.

Oferta porad prawnych

Potrzebujesz profesjonalnej porady prawnej dotyczącej spraw spadkowych? Skontaktuj się z nami, aby uzyskać pomoc online w przygotowaniu oświadczeń o przyjęciu lub odrzuceniu spadku oraz konsultacje z doświadczonymi prawnikami, które pomogą Ci zrozumieć i zarządzać Twoją sytuacją prawną. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.