• Data: 2024-12-17 • Autor: Adam Dąbrowski
Jestem współwłaścicielką mieszkania, w którym obecnie mieszkam. Po śmierci męża jestem zobowiązana do przeprowadzenia sprawy spadkowej z jedynym synem męża. Jesteśmy zgodni co do sumy i wspólnie chcielibyśmy złożyć wniosek o zgodny dział spadku. Zupełnie nie wiem, jak się do tego zabrać, i bardzo proszę o pomoc. Jak po kolei przeprowadzić sprawę spadkową? Czy możemy złożyć taki wniosek oboje? Czy wniosek ma być napisany samodzielnie, czy też istnieją specjalne formularze, które można pobrać przez internet lub w sądzie? Czy jako współwłaściciel mieszkania, które jest tematem spadku, potrzebuję jeszcze wniosek o nabycie spadku, czy wystarczy mi akt ślubu, akt zgonu męża i notarialny akt własności mieszkania? Czy wszystkie dokumenty muszą być w 3 egzemplarzach i czy oryginały są tylko do wglądu i zostaną mi zwrócone?
Spadkobierców jest dwoje. Ale, jak wynika z opisu, nie ma jeszcze potwierdzenia nabycia spadku i prawa do niego w postaci notarialnego poświadczenia dziedziczenia lub sądowego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku. Nie jest to jednak przeszkodą do złożenia wniosku o dział spadku.
Co do zasady, sprawy spadkowe o dział spadku, tj. podział majątku po zmarłym (masy spadkowej), wymagają:
uzyskania sądowego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku wydawanego przez właściwy sąd powszechny albo zarejestrowanego notarialnego aktu poświadczenia dziedziczenia wydawanego przez notariusza,
dokonania spisu inwentarza albo wskazania majątku, który wchodził do masy spadkowej, a w przypadku, gdy w skład masy spadkowej wchodzi nieruchomość, dowodów wykazujących, że nieruchomość ta stanowiła własność spadkodawcy,
ujawnienia ewentualnych testamentów, w których spadkodawca (zmarły) rozporządził swoim majakiem w sposób inny, niż wynika to z dziedziczenia ustawowego.
Zgodnie z treścią art. 681 Kodeksu postępowania cywilnego, jeżeli stwierdzenie nabycia spadku jeszcze nie nastąpiło i nie został sporządzony zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia, postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku wydaje sąd w toku postępowania działowego.
Współspadkobiercy powinni podać sądowi swój wiek, zawód, stan rodzinny oraz dane co do swych zarobków i majątku, a także zarobków i majątku małżonka, wyjaśnić, w jaki sposób korzystali ze spadku dotychczas, jak również podać inne okoliczności, które mogą mieć wpływ na rozstrzygnięcie, co każdy ze współspadkobierców ma otrzymać ze spadku.
Z treści tego przepisu wynika, że jeśli spadkobierca nie uzyskał postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku ani aktu poświadczenia dziedziczenia sporządzonego przez notariusza, może w jednym postępowaniu sądowym uzyskać oba te postanowienia.
Co więcej, w postępowaniu tym można żądać również zniesienia współwłasność. Jak wskazał Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 24 października 1995 r., sygn. akt II CRN 133/95, „zgłoszenie w jednym wniosku żądań stwierdzenia nabycia spadku i jego działu, a także zniesienia współwłasności, stanowi kumulację roszczeń dopuszczalną na gruncie postępowania nieprocesowego”.
Zgodnie z treścią postanowienia Sądu Najwyższego z dnia z dnia 26 lutego 1999 r., sygn. akt II CKN 180/98, „istotą art. 681 k.p.c. jest między innymi to, aby »dział spadku obejmował cały spadek i wszystkich spadkobierców, w tym także następców prawnych tych ze spadkobierców, którzy zmarli w toku postępowania działowego»”.
Przed złożeniem samego wniosku o dział spadku warto ustalić:
co wchodzi w jego skład,
kto jest uprawniony do dziedziczenia,
czy spadkodawca nie pozostawił testamentu,
czy spadkodawca dokonał zapisy lub polecenia w treści testamentu,
czy istnieją osoby uprawnione do zachowku.
W sprawach spadkowych o stwierdzenie nabycia spadku oraz o dział spadku we wszystkich przypadkach właściwy sąd rejonowy, niezależnie od wartości przedmiotów wchodzących w skład masy spadkowej. Każde postępowanie spadkowe o dział spadku inicjuje wniosek o dział spadku, do złożenia którego uprawniony jest każdy ze spadkobierców.
Wniosek może być złożony wspólnie. Wtedy jest on zgodny i nie budzi wątpliwości sądu, co pozwalałoby na szybkie zakończenie postępowania. Niestety nie ma druków urzędowych. Wniosek trzeba napisać samodzielnie.
Jak wskazano – konieczne jest jednoczesne zawarcie wniosku o stwierdzenie nabycia spadku. Bez tego nie byłoby działu spadku.
Każde pismo wnoszone do sądu powinno być składane wraz z dodatkowymi odpisami w ilości odpowiadającej ilości uczestników postępowania (pisma są doręczane każdemu uczestnikowi). Jeżeli do pisma załączone są załączniki, należy dołączyć również odpowiednią ilość odpisów załączników.
Jak będzie Pani podpisywała wniosek razem z synem, to do sądu wystarczy jeden egzemplarz. Sąd nie będzie wysyłał wniosku do innych osób niż Pani i syn wskazani jako wnioskodawcy.
Nie należy składać kserokopii aktów stanu cywilnego – wyjątek stanowią kserokopie potwierdzone przez notariusza. Jak stanowi Kodeks postępowania cywilnego:
„Art. 129. § 2. Zamiast oryginału dokumentu strona może złożyć odpis dokumentu, jeżeli jego zgodność z oryginałem została poświadczona przez notariusza albo przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem patentowym lub radcą Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej.
§ 4. Jeżeli jest to uzasadnione okolicznościami sprawy, sąd, na wniosek strony albo z urzędu, zażąda od strony składającej odpis dokumentu, o którym mowa w § 2, przedłożenia oryginału tego dokumentu”.
Złożona w toku sprawy kopia poświadczona za zgodność z oryginałem ma moc dowodową równą oryginałowi dokumentu. Potwierdza to wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 2009 roku (sygn. akt II CSK 71/09), zgodnie z którym: „kserokopia – jako odwzorowanie oryginału – może być uznana za odpis, jednakże pod warunkiem poświadczenia jej zgodności z oryginałem”. Oryginały aktów stanu cywilnego złożone do akt pozostają w sądzie.
Pani Maria i jej córka Magda – Pani Maria po śmierci męża postanowiła przeprowadzić sprawę spadkową wspólnie z córką, aby uniknąć nieporozumień w przyszłości. Uzyskały od sądu postanowienie o nabyciu spadku i ustaliły, że mieszkanie po zmarłym pozostanie we współwłasności. Następnie złożyły wspólny wniosek o dział spadku i podział pozostałych ruchomości. Dzięki zgodzie między sobą i dokładnemu przygotowaniu dokumentów, sprawa zakończyła się sprawnie, bez potrzeby wielokrotnego wstawiennictwa w sądzie.
Pan Jan i jego brat Piotr – Bracia musieli przeprowadzić sprawę spadkową po zmarłym ojcu. Wiedzieli, że ojciec nie pozostawił testamentu, więc działali zgodnie z zasadami dziedziczenia ustawowego. W sądzie uzyskali potwierdzenie nabycia spadku i, ponieważ zgadzali się co do podziału majątku, złożyli wspólny wniosek o dział spadku. Wniosek obejmował wycenę domu i ruchomości, co pozwoliło im uzyskać sprawne zatwierdzenie podziału. Jan otrzymał dom, a Piotr – równowartość w gotówce.
Pani Anna i jej syn Tomasz – Po śmierci męża Pani Anna postanowiła z synem przeprowadzić sprawę spadkową, aby uporządkować kwestie własności. Udała się do notariusza po akt poświadczenia dziedziczenia, ponieważ nie było żadnego testamentu. Następnie złożyła w sądzie wniosek o dział spadku, wskazując, że nieruchomość przypadnie jej, a syn otrzyma rekompensatę finansową. Dzięki zgodnemu podejściu i wcześniejszym przygotowaniom sprawa zakończyła się na jednym posiedzeniu sądu.
Przeprowadzenie sprawy spadkowej krok po kroku pozwala na uporządkowanie spraw majątkowych po zmarłym i uniknięcie przyszłych nieporozumień między spadkobiercami. Wspólny wniosek o dział spadku, złożony przez zgodnych spadkobierców, przyspiesza proces i umożliwia sprawne zakończenie sprawy. Ważne jest przygotowanie dokumentów, takich jak akt poświadczenia dziedziczenia lub sądowe postanowienie o nabyciu spadku, oraz dokładne określenie składników majątku i ich podziału między uprawnionych.
Oferujemy profesjonalne porady prawne online oraz pomoc w sporządzaniu pism – wystarczy, że opiszesz swój problem w formularzu pod artykułem, a skontaktujemy się z Tobą, aby omówić szczegóły. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296
2. Postanowienia Sądu Najwyższego z dnia z dnia 26 lutego 1999 r., sygn. akt II CKN 180/98
3. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 października 1995 r., sygn. akt II CRN 133/95
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
