Dziedziczenie po mężu, który nie podzielił majątku z pierwszą żoną

 Dziedziczenie przez drugą żonę jeżeli nie było podziału majątku z pierwszą żoną

Podstawę prawną niniejszej opinii stanowią przepisy Kodeksu cywilnego (K.c.) oraz Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (K.r.o.).

Jest Pani drugą żoną swojego męża. Mąż pomimo rozwodu nie przeprowadził podziału majątku z pierwszą żoną.

W pierwszej kolejności wyraźnie podkreślić należy, iż z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Wyraźnie podkreślić należy, iż wszystkie rzeczy nabyte przez Pani męża w trakcie pierwszego małżeństwa w dalszym ciągu objęte są ustawową wspólnością majątkową małżeńską, co z kolei powoduje, że nie można z góry założyć, że Pani mąż ma 1/2 udziału w nieruchomości.

Zauważyć należy bowiem, iż ustalenie równych udziałów w majątku małżeńskim jest zasadą, ale nie regułą, od której nie ma odstępstwa, albowiem z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku. Spadkobiercy małżonka mogą wystąpić z takim żądaniem tylko w wypadku, gdy spadkodawca wytoczył powództwo o unieważnienie małżeństwa albo o rozwód lub wystąpił o orzeczenie separacji.

Sporządzenie testamentu przez męża i ustanowienie drugiej żony jedynym spadkobiercą

Z uwagi na to należy się zastanowić, czy Pani mąż sporządzi testament, w którym jako jedynego spadkobiercę wskaże Panią, czy też dziedziczenie będzie następowało na podstawie ustawy. Zachodzi pytanie, czy mąż ma dzieci. Jeżeli ma dzieci, wówczas w razie dziedziczenia ustawowego będzie Pani dziedziczyła wraz z dziećmi. Wówczas Pani udział nie może być mniejszy aniżeli 1/4.

„Art. 931. § 1. W pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku.

§ 2. Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych. Przepis ten stosuje się odpowiednio do dalszych zstępnych.

Art. 932. § 1. W braku zstępnych spadkodawcy powołani są do spadku z ustawy jego małżonek i rodzice.

§ 2. Udział spadkowy każdego z rodziców, które dziedziczy w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy, wynosi jedną czwartą całości spadku. Jeżeli ojcostwo rodzica nie zostało ustalone, udział spadkowy matki spadkodawcy, dziedziczącej w zbiegu z jego małżonkiem, wynosi połowę spadku.

§ 3. W braku zstępnych i małżonka spadkodawcy cały spadek przypada jego rodzicom w częściach równych.

§ 4. Jeżeli jedno z rodziców spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych.

§ 5. Jeżeli którekolwiek z rodzeństwa spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku pozostawiając zstępnych, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym. Podział tego udziału następuje według zasad, które dotyczą podziału między dalszych zstępnych spadkodawcy.

§ 6. Jeżeli jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku i brak jest rodzeństwa spadkodawcy lub ich zstępnych, udział spadkowy rodzica dziedziczącego w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy wynosi połowę spadku.”

W mojej ocenie, aby krąg osób potencjalnie dziedziczących po Pani mężu nie był zbyt duży (celem ochrony Pani przed dziedziczeniem z rodzeństwem męża, ewentualnie ich dziećmi), zasadnym jest sporządzenie testamentu. W takiej sytuacji wejdzie Pani w miejsce męża w majątku z pierwszego małżeństwa, skutkiem czego Pani i pierwsza żona męża będziecie miały 1/2 udziału w nieruchomości. Wówczas to, chcą stać się wyłączną właścicielką nieruchomości, zmuszona Pani będzie wystąpić z wnioskiem o zniesienie współwłasności ze wszystkimi tego skutkami, tj. chcąc zachować własność nieruchomości konieczna będzie spłata pierwszej żony.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.