• Data: 2024-12-14 • Autor: Karolina Grygorcewicz
Zmarł mój tata. Mieszkanie, które posiadał, jest częścią wspólności majątkowej. Jak wygląda kwestia spadku po tacie? Czy mam możliwość zrzeczenia się spadku na korzyść mamy, czy automatycznie dziedziczą go moje dzieci? Proszę o informację, jakie mam prawa w tej sytuacji (mam jeszcze 2 rodzeństwa).
Zgodnie z art. 922 § 1 Kodeksu cywilnego (w skrócie K.c.) „prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej” (księga czwarta K.c.).
Zgodnie z obowiązującymi w Polsce zasadami spadkobranie odbywa się na dwa sposoby:
1) na podstawie pozostawionego przez spadkodawcę testamentu,
2) na zasadach określonych w Kodeksie cywilnym.
Jeśli spadkobierca nie pozostawi testamentu, wówczas dziedziczenie odbędzie się w kolejności i na zasadach określonych w przepisach Kodeksu cywilnego. Dziedziczenie odbywa się na zasadach pokrewieństwa, co oznacza, że jeśli osoba, która zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego nie może dziedziczyć spadku (ponieważ np. nie dożyła otwarcia spadku lub spadek odrzuciła, co traktowanie jest równoznacznie), na jej miejsce wchodzą kolejne osoby.
Kolejność dziedziczenia została określona w art. 931 i kolejnych K.c.:
1. małżonek spadkodawcy oraz jego dzieci,
2. małżonek spadkodawcy, dzieci i wnuki spadkodawcy – w przypadku, w którym dzieci spadkodawcy nie dożyły otwarcia spadku lub spadek odrzuciły,
3. małżonek i rodzice spadkodawcy – w przypadku, w którym spadkodawca nie miał dzieci i wnuków,
4. rodzice spadkodawcy – w przypadku, w którym spadkodawca nie miał małżonka, dzieci ani wnuków,
5. żyjący rodzic spadkodawcy i jego rodzeństwo albo dzieci/wnuki rodzeństwa – w przypadku, gdy spadkodawca nie miał małżonka, dzieci ani wnuków, a jeden z rodziców nie żyje,
6. dziadkowie spadkodawcy albo ich zstępni.
Jeśli spadkodawca nie ma żadnych spadkobierców albo ich ustalenie jest niemożliwe, wówczas w ostateczności spadek zostanie odziedziczony przez gminę ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy w Polsce albo Skarb Państwa (gdy miejsce zamieszkania jest niemożliwe do ustalenia albo znajdowało się za granicą).
Tak więc wszyscy spadkobiercy Pani taty (Pani, Pani mama i Pani rodzeństwo) dziedziczą spadek w częściach równych. Nie ma możliwości zrzeczenia się swojego udziału spadkowego na rzecz innej osoby po śmierci spadkodawcy. Czynności takiej można dokonać notarialnie jedynie za życia spadkodawcy (Pani taty). W tej sytuacji w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swojego powołania do spadku, może odrzucić spadek przed sądem lub przed notariuszem.
Jeśli Pani odrzuci spadek, muszą to również uczynić Pani dzieci. Jeśli dzieci są małoletnie, to po zmianie przepisów można to zrobić także notarialnie, bez konieczności uzyskiwania zgody sądu na odrzucenie spadku.
Najlepszym rozwiązaniem w tej sytuacji byłoby przeprowadzenie postępowania działowego, tj. najpierw postępowania o stwierdzenie nabycia spadku celem ustalenia kręgu spadkobierców, a następnie postępowania o dział spadku celem określenia wysokości udziału każdego ze spadkobierców oraz zniesienia współwłasności.
Konsekwencją zniesienia współwłasności może być niejako „zrzeczenie” się swoich udziałów spadkowych na rzecz jednego spadkobiercy przez pozostałych spadkobierców, bez konieczności dokonywania żadnych rozliczeń między spadkobiercami.
Oczywiście ww. sytuacja może mieć miejsce wówczas, kiedy wszyscy spadkobiercy ustalą taki plan działania i nie ma między nimi na tym tle żadnego konfliktu. W zależności od tego, czy dziedziczenie jest sporne, tj. czy np. danemu spadkobiercy zależy na tym, by zachować swój udział spadkowy, wszystkie ww. czynności można przeprowadzić zarówno u notariusza (podczas jednej wizyty), jak i sądownie.
Co do zachowku, nie przysługuje on dalszym krewnym – bratu, siostrze, kuzynom (w stosunku do spadkodawcy), osobom wydziedziczonym w testamencie, osobom uznanym niegodnych dziedziczenia, osobom, które zrzekły się dziedziczenia, małżonkom w separacji lub po rozwodzie oraz osobom, które spadek odrzuciły. Prawo do zachowku nie przysługuje także dalszym krewnym i osobom wydziedziczonym (wydziedziczenie musi jednak nastąpić przez ważny testament).
Dziedziczenie na podstawie testamentu
Pan Michał zmarł, pozostawiając testament, w którym przekazał cały majątek swojej córce, Annie. Po śmierci Michała, zgodnie z testamentem, Anna jako jedyna odziedziczyła cały spadek, pomimo że Michał miał także żonę, która nie została wymieniona w testamencie. W takim przypadku małżonka Michała nie miała prawa do dziedziczenia, ponieważ spadek został przekazany wyłącznie na podstawie testamentu.
Dziedziczenie bez testamentu
Pan Adam zmarł, nie pozostawiając testamentu. Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego spadek po nim został podzielony między jego małżonkę oraz dzieci. Pan Adam miał dwóch synów: Marka i Krzysztofa. Każde z dzieci otrzymało 1/3 całości majątku, a małżonka pana Adama, pani Barbara, otrzymała drugą część (1/3). Wszyscy spadkobiercy dziedziczyli zgodnie z ustawą, bez konieczności sporządzania testamentu.
Odrzucenie spadku przez dziecko
Pani Ewa dowiedziała się, że w spadku po ojcu odziedziczyła zadłużoną nieruchomość. W związku z tym postanowiła odrzucić spadek, aby uniknąć odpowiedzialności za długi, które mogłyby znacznie obciążyć jej finanse. Złożyła odpowiednie oświadczenie przed notariuszem, oficjalnie odrzucając spadek i pozbywając się zobowiązań finansowych związanych z nieruchomością.
Artykuł omawia zasady dziedziczenia spadku po ojcu zgodnie z polskim Kodeksem cywilnym. Dziedziczenie może odbywać się na podstawie testamentu lub zgodnie z ustawą. Kolejność dziedziczenia jest określona przez Kodeks cywilny. Spadkobiercy dziedziczą w równych częściach, a każdy z nich ma prawo do odrzucenia spadku w terminie 6 miesięcy. Dodatkowo artykuł przedstawia kwestie związane z prawem do zachowku.
Jeśli potrzebujesz pomocy w kwestiach związanych z dziedziczeniem spadku, skorzystaj z naszych porad prawnych online. Zrozumienie zasad dziedziczenia, możliwości odrzucenia spadku czy podziału majątku jest niezwykle ważne. Nasi doświadczeni prawnicy są do Twojej dyspozycji. Nie czekaj – skontaktuj się z nami już dziś!
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
