• Data: 2024-04-22 • Autor: Monika Cieszyńska
Przejęłam spadek po mojej matce, która była osobą ubezwłasnowolnioną (miała ustanowionego kuratora). Dowiedziałam się jednak, że przed śmiercią rzekomo dokonała darowizny nieruchomości na rzecz mojego kuzyna. Podobno istnieje także jakiś testament napisany bez zgody kuratora. Skąd wziąć zaświadczenie o ubezwłasnowolnieniu, aby udowodnić, że te dokumenty są nieważne?
Umowa darowizny nieruchomości musi być sporządzona w formie aktu notarialnego pod rygorem nieważności. Oznacza to, że umowa darowizny sporządzona w innej formie niż notarialna jest zawsze nieważna (nie wywołuje żadnych skutków prawnych).
Jeśli rzeczywiście Pani matka zawarłaby przed notariuszem umowę darowizny nieruchomości na rzecz Pani kuzyna, to stałby się on jej właścicielem już za życia matki i zostałby wpisany do księgi wieczystej. Treść księgi wieczystej może Pani sprawdzić nieodpłatnie pod adresem:www.ekw.ms.gov.pl.
Odpis postanowienia o ubezwłasnowolnieniu można uzyskać z sądu, który je wydał, bądź z sądu opiekuńczego. Postanowienie o ubezwłasnowolnieniu wydaje sąd okręgowy miejsca zamieszkania ubezwłasnowolnionego. Natomiast sądem opiekuńczym jest wydział rodzinny i nieletnich sądu rodzinnego właściwego dla miejsca zamieszkania osoby ubezwłasnowolnionej.
Jeśli legitymuje się Pani postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku po osobie ubezwłasnowolnionej, to uważam, że sąd powinien wydać Pani odpis postanowienia. Niemniej w każdym ewentualnym sporze sądowym z kuzynem może Pani zażądać, by sąd przeprowadził dowód z postanowienia o ubezwłasnowolnieniu; wówczas sąd rozstrzygający sprawę będzie zobowiązany ściągnąć akta sprawy o ubezwłasnowolnienie.
Ubezwłasnowolnienie może być częściowe lub całkowite. Osoba ubezwłasnowolniona całkowicie nie ma zdolności do czynności prawnej, co znaczy, że ewentualna umowa darowizny nieruchomości zawarta z osobą ubezwłasnowolnioną całkowicie byłaby w każdym przypadku nieważna, i to z mocy samego prawa (same postanowienie o ubezwłasnowolnieniu wystarczy, nie musi Pani już przedstawiać żadnych innych dowodów).
Natomiast osoba ubezwłasnowolniona częściowo posiada ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Na zawarcie umowy darowizny nieruchomości przez osobę ubezwłasnowolnioną częściowo potrzebna jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego. Co więcej, przedstawiciel ustawowy najpierw musiałby uzyskać zgodę sądu opiekuńczego na dokonanie tej czynności.
Jeśli więc nie dochowano opisanych powyżej wymogów, ewentualna darowizna dokonana przez osobę ubezwłasnowolnioną częściowo byłaby nieważna, również z mocy samego prawa.
Zgodnie z art. 944 Kodeksu cywilnego (w skrócie: K.c.) testament może sporządzić tylko osoba posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych. Osoba ubezwłasnowolniona nie może więc sporządzić ważnego testamentu, i to niezależnie od tego, czy ubezwłasnowolnienie było częściowe, czy całkowite.
Testament sporządzony przez osobę niemającą zdolności testowania jest bezwzględnie nieważny i w żadnym przypadku nie może być konwalidowany.
Co więcej, testament można sporządzić tylko osobiście; wykluczone jest działanie przez przedstawiciela lub pełnomocnika. Tym samym spadek po osobie ubezwłasnowolnionej może być dziedziczony jedynie z mocy ustawy.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
