• Data: 2024-09-21 • Autor: Małgorzata Rybarczyk
Mój mąż ma brata i siostrę. Brat, mąż i ja mieszkamy w Anglii, zaś siostra w Polsce na tzw. ojcowiźnie. Teściowie nie żyją. Pytanie dotyczy szwagra, który mieszka z żoną (czyli siostrą mojego małżonka). Czy szwagier będzie brany pod uwagę jako spadkobierca w sprawie o podział majątku po teściach?
Kwestie dotyczące prawa do dziedziczenia majątku po zmarłym uregulowane są w ustawie Kodeks cywilny (K.c.). Zgodnie z przepisami tejże ustawy spadek nabywają spadkobiercy testamentowi, gdy zmarły pozostawił testament, lub spadkobiercy ustawowi – gdy nie ma testamentu po zmarłym.
Jak podaje art. 931 K.c.:
„Art. 931. § 1. W pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku.
§ 2. Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych. Przepis ten stosuje się odpowiednio do dalszych zstępnych”.
W opisanej przez Panią sytuacji, ponieważ Pani teściowa już nie żyje, do dziedziczenia po teściu pozostali jedynie: Pani mąż, jego brat oraz siostra.
Kodeks reguluje także kwestie dalszego dziedziczenia przez innych członków rodziny. I tak:
W braku małżonka spadkodawcy, jego krewnych i dzieci małżonka spadkodawcy, powołanych do dziedziczenia z ustawy, spadek przypada gminie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy jako spadkobiercy ustawowemu. Jeżeli ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy w Rzeczypospolitej Polskiej nie da się ustalić albo ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy znajdowało się za granicą, spadek przypada Skarbowi Państwa jako spadkobiercy ustawowemu.
Kodeks cywilny w sposób wyczerpujący i niedający się w żaden sposób rozszerzyć wymienia krąg osób, które są uprawnione do dziedziczenia. W skład tego kręgu nigdy nie wchodzą osoby niespokrewnione ze zmarłym, jeżeli nie zostały powołane do spadku na mocy testamentu. W takiej sytuacji szwagier męża nie jest osobą uprawnioną do dziedziczenia po zmarłych teściach.
Ustalenie kręgu osób uprawnionych do dziedziczenia, czyli spadkobierców, pozwala ustalić krąg osób, które następnie przy podziale majątku spadkowego mają prawo dochodzić swych udziałów w tym majątku lub tzw. zachowku. Ponieważ szwagier męża nie jest spadkobiercą ustawowym po Pani teściu, to nie ma on podstaw do dochodzenia jakiejkolwiek części majątku pozostałego po teściu. Okoliczność, iż jest on mężem siostry i wraz z nią zamieszkuje oraz pracuje na „ojcowiźnie”, nie ma wpływu na jego prawo do ubiegania się o udział w masie spadkowej.
Gdy będą Państwo dokonywać podziału masy spadkowej, tzn. majątku pozostałego po zmarłym teściu, majątek ten będzie dzielony zgodnie z postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku pomiędzy wszystkich spadkobierców, tj. Pani męża, jego brata oraz siostrę. Nigdy przy ustalaniu wartości i wielkości udziałów przypadających spadkobiercom nie będzie uwzględniany szwagier męża.
Jeżeli chcą Państwo dokonać podziału majątku po zmarłym teściu, to najpierw muszą Państwo przeprowadzić sądowe postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku po zmarłym. Gdy będą mieć Państwo sądowe stwierdzenie, kto dziedziczy, mogą Państwo dokonać podziału spadku – sądownie (gdy nie osiągną Państwo porozumienia co do sposobu podziału) lub u notariusza (jeżeli będą Państwo zgodni co do sposobu podziału).
Po śmierci teściów, mój mąż oraz jego rodzeństwo zdecydowali się przeprowadzić podział majątku. Siostra męża, która mieszkała z mężem na ojcowiźnie, myślała, że jej mąż (czyli mój szwagier) będzie mógł dziedziczyć część ziemi. Okazało się jednak, że zgodnie z przepisami prawa, tylko dzieci teściów mają prawo do dziedziczenia, a szwagier nie jest uwzględniony w podziale spadku.
Mój szwagier od lat mieszkał z żoną na ziemi teściów i pomagał w jej utrzymaniu. Gdy przyszło do podziału majątku, miał nadzieję, że również otrzyma część ziemi. Jednak prawniczka jasno wyjaśniła, że tylko rodzeństwo, czyli mąż, jego brat i siostra, będą dziedziczyć. Szwagier, mimo że mieszkał na tej ziemi, nie miał żadnych praw do spadku.
Podczas rozmów o spadku po teściach, siostra mojego męża sugerowała, że jej mąż powinien otrzymać część majątku, ponieważ od lat razem pracowali na tej ziemi. Prawnik szybko rozwiał te wątpliwości, przypominając, że w świetle prawa dziedziczą tylko bezpośredni zstępni, czyli dzieci teściów. Szwagier, jako osoba niespokrewniona, nie mógł być brany pod uwagę jako spadkobierca.
Zgodnie z przepisami prawa spadkowego, szwagier nie dziedziczy po teściach, chyba że został wskazany w testamencie. Prawo do spadku mają wyłącznie dzieci zmarłych i ich potomkowie, a ewentualne zasługi szwagra czy fakt, że zamieszkiwał na ojcowiźnie, nie wpływają na jego prawa do majątku. Dziedziczenie odbywa się na podstawie ustawy lub testamentu, w którym teściowie mogli określić swoją wolę.
Oferujemy profesjonalne porady prawne online oraz pomoc w sporządzaniu pism procesowych i dokumentów spadkowych, dostosowane do Twojej indywidualnej sytuacji. Skontaktuj się z nami, aby szybko i skutecznie rozwiązać swoje problemy prawne. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
