• Data: 2024-04-22 • Autor: Iryna Kowalczuk
Matka przed śmiercią przekazała mi pieniądze przelewem (z konta na konto). Czy te pieniądze liczą się do masy spadkowej?
Przekazane pieniądze za życia spadkodawcy na rzecz kogoś ze swoich bliskich mogą zostać odpowiednio uznane za darowiznę, pożyczkę lub depozyt nieprawidłowy.
Przelew bankowy na konto najbliższych najczęściej sądy traktują jako darowiznę pieniężną. Darowizny otrzymane przez najbliższych (o ile nie są to drobne darowizny) są zaliczane do spadku i brane pod uwagę do rozliczeń między spadkobiercami przy dziale spadku lub dochodzeniu roszczenia o zachowek.
Zgodnie z art. 993 Kodeksu cywilnego (K.c.) przy obliczaniu zachowku nie uwzględnia się zapisów zwykłych i poleceń, natomiast dolicza się do spadku, stosownie do przepisów poniższych, darowizny oraz zapisy windykacyjne dokonane przez spadkodawcę.
W myśl „art. 994. § 1. Przy obliczaniu zachowku nie dolicza się do spadku drobnych darowizn, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych, ani dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku, darowizn na rzecz osób niebędących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku.
§ 2. Przy obliczaniu zachowku należnego zstępnemu nie dolicza się do spadku darowizn uczynionych przez spadkodawcę w czasie, kiedy nie miał zstępnych. Nie dotyczy to jednak wypadku, gdy darowizna została uczyniona na mniej niż trzysta dni przed urodzeniem się zstępnego.
§ 3. Przy obliczaniu zachowku należnego małżonkowi nie dolicza się do spadku darowizn, które spadkodawca uczynił przed zawarciem z nim małżeństwa”.
Zgodnie z „art. 1039. § 1. Jeżeli w razie dziedziczenia ustawowego dział spadku następuje między zstępnymi albo między zstępnymi i małżonkiem, spadkobiercy ci są wzajemnie zobowiązani do zaliczenia na schedę spadkową otrzymanych od spadkodawcy darowizn oraz zapisów windykacyjnych, chyba że z oświadczenia spadkodawcy lub z okoliczności wynika, że darowizna lub zapis windykacyjny zostały dokonane ze zwolnieniem od obowiązku zaliczenia.
§ 2. Spadkodawca może włożyć obowiązek zaliczenia darowizny lub zapisu windykacyjnego na schedę spadkową także na spadkobiercę ustawowego niewymienionego w paragrafie poprzedzającym.
§ 3. Nie podlegają zaliczeniu na schedę spadkową drobne darowizny zwyczajowo w danych stosunkach przyjęte”.
W sytuacji gdy przelew spadkodawcy na konto jednego ze spadkobierców potraktować jak pożyczkę, to de facto po śmierci pożyczkodawcy pożyczkobiorca powinien zwrócić kwotę pożyczki na rzecz spadkobierców zmarłego pożyczkodawcy.
Co w sytuacji, gdy przelew spadkodawcy na konto jednego ze spadkobierców potraktować jako depozyt nieprawidłowy?
Zgodnie z przepisem art. 845 K.c., jeżeli z przepisów szczególnych albo z umowy lub okoliczności wynika, że przechowawca może rozporządzać oddanymi na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi tylko co do gatunku, stosuje się odpowiednio przepisy o pożyczce (depozyt nieprawidłowy). Czas i miejsce zwrotu określają przepisy o przechowaniu.
Przechowawca w umowie depozytu nieprawidłowego ma obowiązek zwrotu nie tych samych pieniędzy czy innych rzeczy oznaczonych, co do gatunku, ale takiej samej ilości pieniędzy czy rzeczy, tego samego gatunku i tej samej jakości. Obowiązek zwrotu spoczywa na przechowawcy nawet wówczas, gdy przechowawca utracił przedmiot depozytu bez własnej winy (por. Katarzyna Kopaczyńska-Pieczniak (w) Komentarzu do art. 845 K.c. w programie komputerowym Lex i przywołana tam literatura oraz orzecznictwo). A więc de facto kwota depozytu powinna być zwrócona spadkobiercom zmarłego.
Dorota i jej matka
Dorota otrzymała od swojej matki, miesiąc przed jej śmiercią, przelew w wysokości 20,000 złotych. Matka Doroty nie pozostawiła testamentu, a przelew nie został nigdzie zarejestrowany jako darowizna. Po śmierci matki, rodzeństwo Doroty podniosło kwestię, czy suma ta powinna być wliczona do masy spadkowej, skoro nie została ona oficjalnie zgłoszona jako darowizna, co mogłoby wpłynąć na podział spadku.
Jan i jego ojciec
Jan od wielu lat pomagał swojemu ojcu w prowadzeniu rodzinnego biznesu. Na pięć lat przed śmiercią ojca, ojciec Jana przekazał mu na konto 50,000 złotych jako formę wsparcia i uznania za wkład w rozwój firmy. W testamencie nie wspomniano o tej transakcji. Po śmierci ojca, pozostali spadkobiercy dowiedzieli się o tej transakcji i zaczęli domagać się, aby suma ta została doliczona do masy spadkowej, argumentując, że był to zamaskowany sposób na przekazanie Janowi większej części dziedzictwa.
Ewa i jej babcia
Ewa otrzymała od swojej babci przelew w wysokości 10,000 złotych na dwa tygodnie przed jej śmiercią. Przelew ten miał pomóc Ewie w zakupie mieszkania. Babcia Ewy, w ostatniej woli, zapisała większość swojego majątku na rzecz domu opieki, nie wspominając o przekazanych pieniądzach. Po otwarciu spadku, zarządca spadku zapytał Ewę o przelew, zastanawiając się, czy kwota ta powinna być zwrócona do masy spadkowej, czy też można ją uznać za darowiznę zwolnioną z obowiązku doliczenia na mocy przepisów dotyczących zachowku.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
